رژیم مدیترانه ای چیست ؟ فواید ،ضررها و انواع رژیم مدیترانهای 2024 به سبک ایرانی
- pouya
- تغذیه, مقالات آموزشی
- آخرین بروزرسانی در15 مارس 2024
رژیم مدیترانه ای یک نوع رژیم غذایی است که اصل و اساس آن از کشورهای اطراف دریای مدیترانه گرفته شده است. این کشورها شامل ایتالیا، اسپانیا، فرانسه و یونان هستند. این ممکن است برای برخی افراد عجیب به نظر برسد که چگونه کشورهایی که غذاهای خوشمزه و چاقکنندهای را ارائه میدهند، میزبان یک رژیم سالم مدیترانهای باشند. با این حال، مهمترین نکته این است که رژیم مدیترانه ای تماماً متناسب با غذاهای معمولی مدیترانهای نیست و دارای ویژگیهای خود میباشد. در ادامه این مقاله به بررسی رژيم مدیترانه ای و پاسخ به سوال “رژیم مدیترانه ای چیست ؟” میپردازیم. با وبسایت تغذیه ورزشی فیت با من همراه باشید.
رژیم مدیترانه ای چیست؟
رژیم لاغری مدیترانه ای، یک نوع رژیم غذایی است که معمولاً غذاها به چهار دسته تقسیم میشوند: غذاهای مجاز، غذاهای مصرف محدود، غذاهای محدود شده و غذاهای ممنوع. در این رژیم میتوانید به سبک ایرانی از انواع نان و غلات، میوهها و سبزیجات ایرانی، و لبنیات استفاده کنید و از فواید آن برای لاغری و حفظ سلامتی بهرهمند شوید. چهار مزیت اصلی این سبک رژیم برای سلامتی عبارتند از:
- کمک به لاغری و کاهش وزن به شیوهای سالم.
- بهبود سلامتی قلب و عروق.
- بهبود علائم دیابت نوع ۲ و کنترل بهتر آن.
- کاهش التهابات در بدن و پیشگیری از بیماریهای وابسته به آن، از جمله انواع سرطانها.
رژيم مدیترانه ای سبز چیست؟
رژیم مدیترانه ای سبز به نوعی رژیم غذایی اطلاق میشود که در آن بیشترین تاکید به مصرف میوهها و سبزیجات میشود. در این رژیم، معمولاً از این خوراکیها به عنوان بخشی اصلی از غذا استفاده میشود و غالباً به جای بشقاب اصلی، سبزیجات و میوهها جهت مصرف در کنار غذا یا به عنوان میانوعدهها مورد استفاده قرار میگیرند. همچنین، آجیل و مغزها نقش مهمی در این رژیم ایفا میکنند. حبوبات، سیبزمینی، و به طور کلی غلات نیز بخش اعظمی از انرژی مورد نیاز را فراهم میکنند. برنج و نان قهوهای به همراه غلههای کامل و آرد تصفیهشده نمونههایی از کربوهیدراتهای با کیفیت در این رژیم هستند. عناصری مانند سبزیجات معطر، روغن زیتون، ماهی و ادویههای طبیعی نیز جزء اصلی این رژیم غذایی به عنوان طعمدهندههای اساسی محسوب میشوند.
تفاوت بین رژیم میدترانه ای و غذاهای مدیترانه ای
رژیم مدیترانه ای یک الگوی غذایی است که بر اساس سنتهای آشپزی کشورهای اروپایی سواحل دریای مدیترانه، از جمله ایتالیا، جنوب فرانسه، یونان و اسپانیا الهام گرفته است. جالب است بدانید که این رژیم که امروزه به آن توجه زیادی میشود، در دهههای ۶۰ و ۷۰ با رشد اقتصادی در اروپا، کاهش محبوبیت یافت. دلیل این افت محبوبیت، نظر به این بود که در مقایسه با غذاهای غنی از پروتئین و چربی آمریکایی، غذاهای مدیترانهای به نظر فقیرانه میآمدند.
هنگامی که در مورد غذاهای مدیترانهای صحبت میکنیم، معمولاً اشاره به سه مولفه اصلی داریم: زیتون، گندم و انگور. اما وقتی به رژیم غذایی مدیترانهای میپردازیم، اصول آن دقیقاً یکسان با رژیم غذایی مدیترانهای نیستند. به عنوان مثال، در رژیم غذایی مدیترانهای، استفاده از کره معمولی است و مصرف گوشت مرغ و گوشت قرمز کاهش مییابد. اما در رژیم غذایی مدیترانهای، این محصولات باید با اعتدال مصرف شوند. بنابراین، باید به یاد داشت که بخشی از غذاهای لذیذی که ممکن است مصرف کنید، متاسفانه به رژیم مدیترانهای تعلق ندارند.
هرم غذایی رژيم مدیترانه ای
نکات زیر را در هرم غذایی رژیم مدیترانه ای خود رعایت کنید:
مصرف بیش از حد چربیهای سالم مانند روغن زیتون، روغن کنجد و روغن سبوس برنج
، همراه با استفاده از انواع غلات نیز از جمله برنج، گندم و جو
، به همراه مصرف فراوان میوه و سبزیجات، این رژیم غذایی را به یک تجربه غذایی متنوع و سالم تبدیل کرده است. استفاده متعادل از لبنیات، به خصوص پنیر و ماست
، و محدود نگه داشتن مصرف گوشت، به خصوص گوشت قرمز
، از ویژگیهای اصلی این رژیم مدیترانهای است. مصرف متوسط تا زیاد ماهیهای حاوی اسیدهای چرب امگا، همچنین مصرف مناسب چربیهای غذایی سالم و غلات، به این رژیم ارزش افزوده میدهد. این الگوی تغذیه نه تنها به سلامتی بدن کمک میکند بلکه تجربه آشپزی و مصرف غذا را به یک سفر لذتبخش تبدیل میکند.
اصول رژیم مدیترانه ای
رازی پنهان در پشت رژیم غذایی مدیترانهای وجود ندارد. این رژیم، علیرغم تفاوتهایی با غذاهای مدرن و امروزی مدیترانهای، همچنان بر اساس الگوهای غذایی سنتی مردم منطقه استوار است. سبک زندگی مدیترانهای تنها به محدوده غذا محدود نمیشود، بلکه شامل استفاده از میوهها و سبزیجات محلی، تازه و رسیده نیز میشود. همچنین، فعالیت فیزیکی نیز بخشی از این رژیم است. از نظر روانی نیز، لذت بردن از غذا با دوستان و خانواده، و همچنین شادی از غذا لحاظ میشود.
یکی از ضربالمثلهای سنتی مدیترانهای این است: «غذای خود را با خانواده و دوستان به اشتراک بگذارید.» راز واقعی در شیوه زندگی مدیترانهای، یافتن تعادل مناسب بین شغل، اوقات فراغت، غذاهای خوشمزه و معاشرت با دوستان است. این رژیم، مهارت لذتبردن از زندگی و از چیزهای ساده را ترسیم میکند.
پخت غذا را به آرامی انجام دهید و حتی آهستهتر آن را میل کنید. به عجله نپردازید و از ظاهر، بو، و طعم غذای خود به طور کامل لذت ببرید. درست پخت کنید و اگر امکان دارد، سبزیجات را به غذا اضافه کنید و از آنها به عنوان بخشی اساسی از رژیمتان بهرهمند شوید. توجه به مصرف کالری در این رژیم به طور صریح توصیه نمیشود، اما اگر میخواهید وزن خود را حفظ یا کاهش دهید، باید مقدار مصرف خود را با میزان سوزاندن کالریها تطبیق دهید.
چرا رژیم مدیترانهای کالری شماری را پیشنهاد نمیکند؟
رژیم مدیترانهای از شما پیشنهاد نمیدهد کالری غذاها را بشمارید، زیرا ممکن است این اقدام به افزایش فشار روانی منجر شود. در واقع، این رژیم بیشتر بر اساس استرس مدیریت و اجتناب از آن تمرکز دارد تا تمرکز بر شمارش کالریها.
سبک زندگی مدیترانهای نه تنها به جنبههای فیزیولوژیکی غذاها توجه دارد بلکه به جوانب روحی و روانی هم میپردازد. این رژیم به شما این امکان را میدهد که از غذاها لذت ببرید و به طور آرامشبخش و با احساس مسئولیت نسبت به سلامتیتان به آن نگاه کنید. به عبارت دیگر، تمرکز اینجا بر روی راهحلهای کلان و سبک زندگی به صورت کلان است، نه شمارش دقیق کالریها.
به این اضافه، تغذیه مدیترانهای با ارائه مواد غذایی غنی از اسیدهای چرب امگا-3، آنتیاکسیدانها و مواد مغذی مهم دیگر، به سلامت قلب و عملکرد مغز نیز توجه دارد. این نگاه جامع به سلامتی و لذت بردن از زندگی، دلیلی است که در رژیم مدیترانهای به شمارش کالریها تأکید نمیشود.
غذاهای اصلی رژيم مدیترانه ای:
پایه رژیم مدیترانه ای از محصولات گیاهی تشکیل شده است که شامل سبزیجات، میوهها، حبوبات و غلات میشود. روغن زیتون به عنوان منبع اصلی چربی در این رژیم مورد استفاده قرار میگیرد، بهعنوان چاشنی برای سالاد و همچنین برای سرخکردن غذاها.
با توجه به وجود دریای مدیترانه که منطقهای غنی از ماهی است، مردم کشورهای مجاور این دریا به دلیل تنوع وفور ماهی، این نوع غذاها را به میز خود افزوده و مصرف میکنند.
ادویهها و گیاهانی با عطر، رنگ، و طعم غنی نیز به وفور در آشپزی مدیترانه استفاده میشوند؛ از جمله زعفران، سیر، مرزنجوش، رزماری، ریحان در ایتالیا یا زیره سبز، گشنیز، دارچین، میخک، فلفل قرمز و پاپریکا در مراکش.
این تنوع در مواد غذایی و استفاده گسترده از گیاهان و ادویهها، به رژیم مدیترانهای کمک کرده تا یکی از سبکهای غذایی محبوب و متنوع در جهان باشد.
غذاهایی که باید در حد اعتدال مصرف شوند:
در رژیم مدیترانه ای، مصرف گوشت قرمز و مرغ معمولاً به میزان کمتری نسبت به سایر منابع پروتئینی مانند ماهی، میوههای دریایی، حبوبات و گیاهان پایهای محدود میشود. این رژیم تمایل دارد تا از پروتئینهای گیاهی و ماهیان غنی شده به اسیدهای چرب امگا-3 استفاده کند.
در مورد محصولات لبنی، مصرف پنیر چرب، تخم مرغ و ماست در رژیم مدیترانهای به صورت اعتدالی مدنظر قرار میگیرد. این به این معناست که این مواد لبنی در حد مصرف معقول و با توجه به نیازهای افراد در رژیم، جزء جزء مهمی از تنوع غذایی و سلامتی محسوب میشوند. این نگاه اعتدالی نسبت به مصرف مواد لبنی نشاندهنده تمایل به تنوع و تعادل در ترکیبات غذایی رژیم مدیترانهای است.
غذاهایی که باید در کمترین میزان مصرف شوند:
مصرف غذاهای بیش از حد فرآوری شده مانند آبنبات، سوسیس، سسهای صنعتی و غذاهای از پیش بستهبندی شده در رژیم مدیترانه ای توصیه نمیشود. بهتر است غذاها را خودتان بپزید تا از مواد نگهدارنده و افزودنیهای مصنوعی کاسته شود.
نوشیدنیهایی که حاوی قند و مواردی از این قبیل است نیز بهتر است محدود شوند، زیرا مصرف زیاد قند میتواند تأثیر مخربی بر سلامت داشته باشد.
از مقدار شکر اضافه شده در غذاها نیز به دلیل اثرات منفی آن بر سلامتی خودداری کنید. حتی در دسرهای سنتی مدیترانهای که از شیرینکنندههای مانند ژلاتو یا تیرامیسو استفاده میشود، میتوانید به جای شکر اضافه شده، از میوهها و توتهای تازه یا خشک به عنوان منبع شیرینی استفاده کنید، خصوصا اگر به دنبال کاهش وزن باشید.
انواع غذا در این رژیم
در واقع، میتوان گفت که مهمترین بخش از این رژیم غذایی ماهی است. در ایران، گوشت مرغ به عنوان گوشت غالب در سبد غذایی مشاهده میشود و به ندرت کسی به سراغ گوشت ماهی میرود. در اغلب موارد، اگر قرار باشد از گوشت سفید و پروتئین غنی استفاده شود، انتخاب اولیه به مرغ میپردازد. اما در این رژیم غذایی، تأکید زیادی بر گوشت ماهی وارد شده تا به عنوان یک منبع غذایی با پروتئین فراوان و همچنین چربی های اسید چرب امگا-3 که برای کاهش وزن و حفظ سلامتی بسیار مفید هستند، عمل کند.
نوشیدنیها در این رژیم
در رژیم مدیترانه ای، آب به عنوان یک نوشیدنی اصلی و محبوب شناخته شده است، و همچنین در رژیم مدیترانهای به سبک ایرانی، مصرف آب به عنوان نوشیدنی مهم و اساسی در کنار این رژیم غذایی تأکید میشود. در این رژیم، مصرف الکل، و آبمیوههای گازدار حاوی قند باید با احتیاط مدنظر قرار گیرد. آب میوه که تازه و حاوی فیبر با قند کم باشد، به عنوان یک گزینه محبوب در نظر گرفته میشود.
همچنین، در این رژیم غذایی، تأکید زیادی بر استفاده از چای، چای سبز، دمنوش گیاهی و قهوه بدون شکر و خامه به عنوان نوشیدنیهای جایگزین شیرین و مفید برای سلامتی قرار دارد.
صبحانه رژیم مدیترانه ای
در رژیم مدیترانه ای به سبک ایرانی، برای وعده صبحانه میتوانید از ترکیبهای مختلفی استفاده کنید. برای مثال، میتوانید یک ترکیب خوشمزه از ماست یونانی با توت فرنگی و جو دوسر بدون شکر را برای صبحانه انتخاب کنید. همچنین، املت سبزیجات یا ترکیبی از میوه و آجیل نیز میتواند گزینههای خوبی برای وعده صبحانه باشند.
از دیگر پیشنهادها برای وعده صبحانه میتوان به ترکیب تخم مرغ با روغن زیتون در کنار کشمش و شیر اشاره کرد. این ترکیبات باعث ایجاد یک صبحانه متنوع و خوشمزه با ارزش غذایی مطلوب میشوند.
رژیم مدیترانه ای در دوران بارداری
اقدام به مشاوره با پزشک و متخصص قبل از هر رژیم غذایی، به ویژه در زمان بارداری، یک اقدام هوشمندانه است. هر گونه تغییر در رژیم غذایی بر خلق و خوی و سلامتی ممکن است تأثیرگذار باشد، و در دوران بارداری که سلامت مادر و جنین اولویت دارد، این اهمیت بیشتر میشود.
پیشنهاد میشود که پیش از شروع هر رژیم غذایی، به ویژه اگر در مرحله بارداری قرار دارید، با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید. این افراد میتوانند با توجه به وضعیت سلامت شما و نیازهای بدنی شما، راهنمایی کامل و مناسبی ارائه دهند. همچنین، از نظرات پزشک خود در مورد انتخاب نمادهای غذایی موردنیاز جهت حفظ سلامتی جنین و مادر استفاده کنید.
مفید برای کبد چرب
افرادی که با کبد چرب مواجه هستند، میتوانند با اعتماد به این رژیم غذایی، به کبد خود زنگ تفریحی بزنند. مصرف آب و سبزیجات به همراه گوشت ماهی، یک رژیم غذایی متعادل و سازگار با کبد است و به پاکسازی این عضو حیاتی کمک میکند.
مهمترین نکته این است که همواره قبل از اعمال هر تغییری در رژیم غذایی، به ویژه اگر مشکلاتی نظیر کبد چرب وجود داشته باشد، با پزشک یا متخصص تغذیه مشاوره کنید. آنها میتوانند بر اساس وضعیت شما، راهنماییهای لازم را ارائه دهند تا این تغییرات برای شما ایمن و موثر باشند.
میانوعده های سالم رژیم مدیترانهای
مغزها و آجیلها بهترین گزینه برای میانوعدههای این رژیم غذایی هستند. همچنین، میتوانید برای بعد از ظهرها چای یا قهوه را همراه با کشمش یا مویز مصرف کنید.
چگونه با رژیم مدیترانهای لاغر شویم؟
گرچه نیازی به شمارش کالری نیست، اما برای کم کردن وزن، از “قانون بشقاب” استفاده کنید. در این قانون، نیمی از بشقاب شما باید از سبزیجات و میوهها تشکیل شود. ¼ باید از غلات یا سبزیجات نشاستهای باشد و ¼ دیگر برای غذاهای پروتئینی مانند گوشت، مرغ، تخم مرغ و موارد مشابه استفاده شود. اندازه غذای خود را کنترل کرده و بشقاب خود را به اندازه لازم پر نکنید.
میوهها را به عنوان دسر و زمانی که شیرینی میخواهید مصرف کنید. به این ترتیب، هم لذت میبرید و هم از میوهها بهرهمند میشوید. سه وعده غذایی کامل بخورید و از میانوعدهها کاسته شود.
فعالیت بدنی خود را افزایش دهید. حتی اگر به باشگاه نمیروید، حداقل هر روز پیادهروی کنید. به یاد داشته باشید که فعالیت بدنی جزو جذابیتهای این نوع رژیم غذایی است.
فواید رژیم مدیترانه ای:
۱- کمک به کاهش وزن
رژیم مدیترانه ای تشویق به مصرف غذاهای غنی از مواد مغذی میکند و همچنین محدودیت قندهای اضافه و غذاهای فرآوریشده را پیشنهاد میدهد. این رویکرد، همراه با یک سبک زندگی سالم، میتواند به کاهش وزن کمک کند. برخی مطالعات نشان میدهد که رژیم مدیترانه ای میتواند مانند رژیمهای دیگر برای کاهش وزن موثر باشد و باعث کاهش تا 10 کیلوگرم وزن در یک سال شود. همچنین، مطالعات نشان میدهد که پیروی از این رژیم غذایی به مدت طولانی با کاهش خطر افزایش وزن و چربی شکم مرتبط است.
۲- بهبود سلامت قلب
تحقیقات نشان دادهاند که رژیم مدیترانه ای میتواند بهبود قابل توجهی در سطح کلسترول و فشار خون سیستولیک را فراهم کند، که هر دو عامل خطر بیماری قلبی هستند. مطالعهای نیز نشان داده که پیشگیری از مصرف روغن زیتون یا آجیل به مدت 3 ماه، منجر به بهبود سطوح این فاکتورها شد.
۳- پیشگیری از دیابت نوع 2
تحقیقات نشان میدهد که رژیم مدیترانه ای میتواند توانایی بدن در استفاده از انسولین را افزایش دهد و در پیشگیری از دیابت نوع 2 موثر باشد.
۴- کاهش التهاب
پیروی از رژیم مدیترانه ای میتواند به کاهش مارکرهای التهابی در بدن کمک کند، که این موضوع میتواند در پیشگیری از بیماریهای مختلف ایفای نقش کند.
این اطلاعات نشان میدهند که رژیم مدیترانه ای به عنوان یک رویکرد غذایی سالم میتواند به بهبود وضعیت سلامت و کاهش برخی از خطرات مرتبط با بیماریها کمک کند.
معایب رژیم مدیترانه ای:
برخی از افراد ممکن است اجرای رژیم مدیترانه ای را به عنوان یک وظیفه دشوار احساس کنند. همچنین، هزینه بیشتر برای تهیه مواد غذایی این رژیم نسبت به سایر رژیمها ممکن است یک مسئله مالی مطرح شود. اما با ایجاد برنامه و خرید هوشمندانه، میتوان این موانع را برطرف کرد و به سلامتی و رفاه خود اهمیت داد.
نمونه رژیم مدیترانه ای (ایرانیزه شده)
- صبحانه: ۶۰ گرم نان سبوسدار + ۲ عدد تخم مرغ + 5 عدد زیتون + ۱ ظرف سبزی خوردن + ۱ لیوان شیر
- میان وعده: یک عدد میوه فصل(موز و سیب گزینه خوبی است) + ۱۰ عدد آجیل خام
- ناهار: ۱۲ قاشق غذاخوری برنج (قهوه ای) + ۲ عدد بادمجان + ۱ عدد کدو خورشتی + نصف سینه مرغ یا 200 گرم ماهی + یک کاسه ماست + 6 عدد زیتون
- عصرانه: 4 عدد سفیده و 2 عدد زرده تخم مرغ + یک عدد نان تست
- عصرانه دو : 10 قاشق عدسی
- شام: ۴۵ گرم نان سبوس دار + ۱ کاسه سوپ سبزیجات + نصف لیوان حبوبات پخته + ۱ کاسه ماست و خیار
- آخر شب: ۲ واحد میوه
لبنیات مورد استفاده :
- دوغ
- شیر خشک
- شیرکم چرب
- ماست چکیده
- بستنی رژیمی (کاله)
کربوهیدرات:
- بلال
- کدو تنبل
- شله زرد
- باقلا سبز
- جوانه گندم
- بلغور پخته شده
- ذرت پخته شده
- برنج پخته شده
- شیر برنج بدون شکر
- حبوبات پخته شده
- ماکارونی پخته شده
- سیب زمینی آب پز
- پفیلای بسیار کم چرب
- بیسکوییت ساده سبوس دار
- کیک یزدی یا شیرینی های خشک
سبزیجات:
- سبزی خورشتی
- سبزی کوکویی
- تره فرنگی
- اسفناج
- ریواس
- کرفس
- شلغم
- چغندر
- هویج
- قارچ
- پیاز
- کاهو
- خیار
- لوبیا سبز
- فلفل سبز
- گوجه فرنگی
- کلم و گل کلم
- آب سبزیجات مثل کرفس و هویج
- سبزی خوردن
میوه های مناسب این رژیم :
- انار
- میوه های خشک شده
- آناناس
- شلیل کوچک
- خربزه یا طالبی خورد شده
- لواشک
- گیلاس یا آلبالو
- زردآلوی تازه
- توت تازه
- آلو متوسط
- کیوی متوسط
- موز کوچک
- آب انگور
- گلابی متوسط
- آبمیوه ها
- خرمالو متوسط
- آنواع کمپوت
- پرتقال متوسط
- نارنگی کوچک
- سیب کوچک
- انگور
- هلو متوسط
- هندوانه خرد شده
- انجیر خشک
- خرما
- کشمش یا توت خشک شده
کلام آخر
رژیم مدیترانه ای به عنوان یک الگوی غذایی سالم و متعادل شناخته میشود که میتواند موثر در کاهش وزن، بهبود سلامت قلب، کنترل دیابت نوع 2، کاهش التهاب و تقویت سیستم ایمنی باشد. این رژیم با تأکید بر مصرف میوهها، سبزیجات، ماهی، آجیل، و روغنهای نباتی اشتغال دارد و محدودیتهایی در مصرف گوشت قرمز، لبنیات با چربی بالا، و غذاهای پراکنده اضافهشده (مانند شکلات و خوراکیهای شیرین) را در نظر میگیرد. بر اساس تحقیقات، این رژیم غذایی میتواند بهبودهای مهمی در سلامت عمومی و کیفیت زندگی فردی به وجود آورد. بنابراین، انتخاب رژیم مدیترانه ای به عنوان یک الگوی غذایی مناسب میتواند برای افرادی که به دنبال سبک زندگی سالم هستند، توصیه شود. اگر سوالی دارید، در بخش نظرات برایمان بنویسید تا کارشناسان ما پاسخ دهند.
منبع: healthline
سوالات متداول
رژیم مدیترانه ای یک الگوی غذایی سالم است که بر اساس مصرف فراوان میوهها، سبزیجات، ماهی، آجیل، روغنهای نباتی، و محدودیت در گوشت قرمز و لبنیات با چربی بالا تأکید دارد. این رژیم غذایی معتدل در مصرف کربوهیدرات، غنی از اسیدهای چرب امگا-3، و فیبر است. با تأکید بر غذاهای تازه و غیرفرآوری، مدیریت سلامت قلب، کاهش وزن، و کنترل قند خون از جمله مزایای این رژیم میباشد.
رژیم مدیترانه ای به طور کلی به بدن آسیب نمیرساند و به عنوان یک الگوی غذایی سالم شناخته میشود. این رژیم بر اساس مصرف میوهها، سبزیجات، ماهی، آجیل، روغنهای نباتی، و محدودیت در گوشت قرمز و لبنیات با چربی بالا متمرکز است. مزایای رژیم مدیترانه ای شامل بهبود سلامت قلب، کنترل قند خون، و حتی کاهش وزن است.